بررسی ارتباط الگوی تغییرات شمار سلول‌های بدنی شیر با برخی از عوامل محیطی در گاوهای شیری هلشتاین ایران

نویسندگان

چکیده

هدف تحقیق حاضر بررسی الگو تغییرات و اثر برخی از عوامل محیطی بر شمار سلول­های بدنی در گاوهای شیری هلشتاین ایران بود. این پژوهش در یک مقایس وسیع و با استفاده از مجموع داده‌های جمع آوری شده در سطح کل گاوداری تحت پوشش مرکز اصلاح دام و بهبود تولیدات دامی کشور انجام شده است. مجموع داده‌ها شامل 4279953 رکورد ماهانه شمارش سلول‌های بدنی متعلق به 1873234 گاو ماده بین دوره‌های شیردهی اول تا پنجم بود که طی سال‌های 1383 تا 1392 در سطح 1281 گله جمع آوری شده بود. تمام تجزیه و تحلیل‌های آماری به کمک رویه‌های مختلف (GLM، Reg و Univariate) نرم افزار SAS با در نظر گرفتن امتیاز سلول‌های بدنی شیر به عنوان متغیر وابسته انجام گرفت. تمام عوامل موجود در مدل شامل گله، شکم و سال زایش، ماه ثبت رکورد، سطح تولید شیر، روزهای شیردهی و سن نخستین زایش بر امتیازهای سلول‌های بدنی اثر داشتند (P<0.01). نتایج نشان داد با افزایش شکم زایش، امتیاز سلول‌های بدنی افزایش می‌یابد. بیشترین شمار سلول‌های بدنی شیر در بهمن ماه و کمترین آن در مهر ماه مشاهد شد. یک رابطه خطی بین سن نخستین زایش و امتیاز سلول‌های بدنی مشاهد شد طوری که با افزایش سن نخستین زایش، شمار سلول‌های بدنی شیر افزایش یافت. با افزایش سطح تولید شیر روزانه، امتیاز سلول‌های بدنی کاهش یافت. نتایج نشان داد الگوی تغییرات فنوتیپی امتیاز سلول‌های بدنی شیر در طی روزهای شیردهی، برعکس منحی شیردهی بود یعنی با افزایش روزهای شیردهی، امتیاز سلول‌های بدنی افزایش یافت. الگوی تغییرات امتیاز سلول‌های بدنی، یک روند نزولی را طی سال‌های مورد بررسی نشان می‌دهد. این روند را می‌توان تا حدودی به بهبود عوامل مدیریتی و برنامه های کنترل ورم پستان در سطح گاوداری های کشور نسبت داد.

کلیدواژه‌ها